Vagahau Niue | Niuean

Ko e tau fakailoaaga hagaao ia ke he tau fakaholoaga ha Niu Silani ma COVID-19 i he Vagahau Niuē.

Tau mena kua lata ia koe ke iloa mo e taute

Nofo i kaina kaeke kua logona e koe kua nakai malolō. Kaeke ko koe, poke fai tagata foki i loto he haau a kaina kua moua e 1 poke molea he tau fakamailoga gagao, kua lata ia koe ke taute ai e taha tiviaga antigen mafiti (RAT):

  • pela e ihu
  • mamahi e kakia
  • koho
  • fiva
  • kōkō
  • hīhī
  • mamahi e ulu
  • galo e manogi mo e logonaaga ka kai
  • kū e fafagu.

Ko e mena mahuiga kua lata ia koe ke lahi haau a tiviaga RATs he haau a kaina neke gagao taha tagata he haau a loto kaina mo e kua lata ke taute e tiviaga. To tumau ni ke nakai fai totogi e tau tiviaga RATs ke he tau 2023. Maeke ia koe ke kumikumi e tau matakavi ne o atu ke lagaki mai e tau tiviaga RATs mo e tau pa mata ke he lau Healthpoint i luga he kupega hila, poke hea ke he 0800 222 478 mo e fifili ai e fifiliaga 1.

Tiviaga COVID-19

Manatu ke tuku atu e hokotaki ke lata mo e haau a tiviaga RAT kehe My Covid Record, poke hea ke he laini lagomatai 0800 222 478 mo e fifili e fifiliaga 1, ke maeke ia koe ke fai matutakiaga ke he tau lagomatai ke he magaaho kua lata mo koe.

Haaku a Fakamauaga Covid | My Covid Record (external link)

Nofo puipui

Ko e nofo puipui ko e puhala mahuiga ke maeke ke taofi e totoloaga he moko.

Kaeke kua moua e koe e tiviaga posetivi ma e COVID-19, kua fakaohooho atu ai e mautolu kia koe ke nofo puipui ke he 5 e aho, pete ni ka pehe kua nakai kelea lahi haau a tau fakamailoga gagao. Kamata haau a nofo puipui he aho ne kamata ai e haau a tau fakamailoga gagao poke magaaho ne moua e koe e tiviaga kua posetivi, koe mena fē ni ne hau mua. Ko e kakano he mena nei kua nakai lata ia koe ke fano he gahua poke aoga.

Ko e puhala ke nofo puipui

Kaeke kua lata ia koe ke fano kehe mo e haau a kaina ki loto he tau aho nei ne 5, ko e mena mahuiga lahi ke fai puipuiaga a koe ke taofi e COVID-19 ke ua totolo atu ke he falu tagata foki.  Kua lata ia koe ke tui e pa mata ke he tau magaaho ka fano kehe mai a koe mo kaina.  Kua nakai lata ia koe ke:

  • ahiahi atu ke he ha matakavi ne leveki atu ke he tau moui malolō tino (ka e maeke kaeke kua manako ke moua e tau levekiaga fakamalolō tino)
  • ahiahi atu ke he tau kaina kua leveki ke he tau fuakau
  • kua fai matutakiaga mo e ha tagata kua tu hagahahaga kelea lahi ke moua e tau gagao kelea lahi mo e COVID-19.

Kua lata ia koe ke fakatutala ke he haau a liu atu ke he gahua mo e haau a pule gahua poke liu atu he haau a tama ke he aoga mo e haana a ulu faiaoa. Neke fai puipuiaga lafi ki luga e haau a pule gahua poke aoga.

Kaeke kua mitaki haau a tau fakamailoga gagao mo e kua moua e koe e logonaaga kua malolō mai, maeke ia koe ke liu ke taute haau a tau gahua kua fa mahani ki ai. Ha kua maeke ia koe ke tumau ni ke gagao ke he kavi ke 10 e aho, kua fakaohooho atu a mautolu kia koe ke tui e pa mata kaeke kua manako a koe ke ahiahi:

  • ko e matakavi ne leveki atu ke he tau moui malolō tino (ka e maeke kaeke kua manako ke moua e tau levekiaga malolō tino)
  • ko e kaina ne leveki atu ke he tau fuakau
  • ha tagata ne kua tū hagahaga kelea ke moua e tau gagao kelea lahi ha ko e COVID-19.

Tau pa mata

Ko e tuiaga he tau pa mata kua tumau ni ke eke mo taha puhala mahuiga ke taofi aki e totolo he tau gagao fafagu, putoia ai e COVID-19, mua atu ke he tau tutūaga he tau faahi malolō tino mo e tau levekiaga ke he tau tagata kua nakai katoatoa e tau momoui malolō tino.

Kua fakaohooho atu ke tui e koe e pa mata ke he tau magaaho ka ahiahi atu ke he tau faahi gahua ne leveki ke he tau moui malolō tino.

Fakamolemole ti fakalilifu atu ke he tau hatakiaga he tau faahi gahua ne leveki ke he tau moui malolō tino/fale gagao ke lata mo e tuiaga he tau pa mata ke he magaaho ka ahiahi atu, neke ole atu kia koe ke tui taha pa mata ke he falu a tau magaaho poke matakavi ki loto he matakavi ne leveki ke he tau moui malolō tino ke lagomatai ke puipui a lautolu ne kua tū hagahaga kelea lahi.

Tui e pa mata

Tau pa mata mo e tau RATS ne nakai fai totogi kua maeke ke moua ai he tau matakavi ne kua fakafitā ai ke he tau matakavi ne maeke ke lagaki mai e tau koloa.

Kumi e taha matakavi ne maeke ke lagaki e tau koloa ne tata atu kia koe | Healthpoint (external link)

Tau Matutakiaga he Lotokaina

Kaeke ko koe, poke taha tagata he haau a loto kaina, kua moua e tiviaga posetivi ma e COVID-19, ha tagata foki ne nonofo auloa mo koe kua tū hagahaga kelea lahi ke moua ai foki e gagao. Kua fakaohooho atu ke he tau matutakiaga he tau loto kaina ke tumau ke tivi fakaaoga ai e RAT kamata mai he aho ne posetivi ai e tagata mo e COVID-19.

Kua fakamailoga ai a koe ko e matutakiaga he kaina kaeke kua nofo a koe, poke kua nofo ai ke he 1 e pō poke aho (molea e 8 e tulā) mo e tagata kua moua ai e COVID-19.  Kua lata he tau matutakiaga he kaina ke taute e tau tiviaga he tau aho oti ke hoko atu ke he 5 e aho mo e fakaaoga e tiviaga RAT.

Tau Matutakiaga Kaina

Last updated: at