Te olaga i te levolo 2 | Living at Level 2

On this page

I Levolo o Fakatokaga katoa, sevesi tāua e aofia i ei matagaluega o te olaʻlei, matagaluega i fakalavelave, matagaluega mo oloolo malaga o kope e tumau loa o galue. Vaega o matagaluega tāua kona e faka-te-tulafono me ʻtau o fetaui tonu mo taliaga o te olaʻlei mo puipuiga.

I Levolo o Fakatokaga katoa, manafai e isi se fakalavelave, tautali ki faifaiga masani o fakalavelave. A ota o tiakina fakavave se koga (evacuation) i taimi o fakalavelave ka fakaaogā i lo o manakoga o Levolo o Fakatokaga o te COVID-19 ke nofo fale.

Te mea e tau o fai i taimi o fakalavelave (external link)

Te olaga i te levolo 2

I te Levolo 2 o Fakatokaga e ʻtau koe:

  • Tausi te 2 mita te vā mai nisi tino mai tua atu o te fale, kae 1 te mita i koga galue
  • Pei se puipuiga o mata i oloolo malaga mo so se tino (public transport), malaga i te ea (flights) io me manafai e tu vāsia mo nisi tino (physical distancing) mafai e faigata pela i te sitoa lasi io me ko sitoa foliki
  • ‘Fulu kae fakamalō sāle ou lima
  • Kafai e maua ne koe a fakaasiga o te fūlu masani (cold) io me ko te fūlu nofo fale, telefoni ki tau tokita io me ko te napa o te Ola’lei (Healthline) kae fai tau sukesukega. Sa faimalaga, sa fano ki te akoga, io me ki te galuega
  • Ke fakamau ki lalo a koga kola ne fano koe ki ei mo tino ne fetaui mo koe. Fakaaoga te polokalame o Fakamaoniga o te NZ COVID (NZ COVID tracer app),mo te tusi i fakamaoniga o te COVID-19 (COVID-19 tracer booklet), io me fakamau fua ki se tusi.

Fakatasitasiga pela mo tapuakiga o lotu, tafaoga fakataufai mo faigamea fakatasitasi (social events) e fakatapula ki te 100 o tino.

Aitangi mo mate e mafai o oko ki te 100 o tino fakatasi mo fakanofonofoga mafai te tino fakatonutonu e fetaui tonu ki fakanofonofoga.

ʻPaki i konei ki fakamatalaga e uiga ki te manu ʻpisi mo fakaasiga o te COVID-19 (external link)

ʻPaki i konei ki fakamatalaga e uiga ki Sukesukega (external link)

Paki i konei mo fakamatalaga e uiga ki te Ualesi i fakamaoniga (bluetooth tracing) (external link)

Puipuiga o Mata mo Ufimata

Ufimata mo puipuiga o mata e ʻtau o pei i mea oloolo malaga mo so se tino (public transport) i koga katoa o Niu Sila mo Levolo katoa o Fakatokaga o te COVID-19. Te fakaaogagā o ufimata mo puipuiga o mata e fakamalosigina foki manafai te tu vāsia e faigata, pela i sitoa lasi io me ko sitoa foliki.

ʻPaki i konei mo fakamatalaga e uiga ki ufimata mo puipuiga o mata (external link)

Nea a mea e ‘tau o fai ma mate te tino

Kafai e mate te tino:

  1. Fesokotaki ki tino i matagaluega o te ola‘lei io me ko te tokita o te tino ko mate
  2. Fesokotaki ki te pule i fakatokoga o foitino o tino mate (funeral director) i tou fakai mafai e fia fakaaogā ne koe

Kafai te tino ne mate mai te:

  • pogai e seiloa, e fai se sukesukega ke iloa me kaia ne mate i ei. Tino i matagaluega o te ola‘lei ka fesoasoani kia koe i te taimi loa tena, kae e mafai foki o fesokotaki ki Pulisimani
  • masaki tela e iloa, tino i matagaluega o te ola‘lei e fesokotaki ki te pule i fakatokaga o foitino o tino mate mafai ko oti ne tofi te tino mo koe – te pule o fakatokaga o foitino o tino mate ka fakaoko atu a fakamatalaga kona
  • COVID-19, a tino i matagaluega o te ola‘lei ka lagolago kia koe mo fakamatalaga me nea au mea e ‘tau o fai.

Mate mo aitangi kātoa

Ke fesoasoani o fakagata te ‘pisi o te COVID-19 tino kola e masaki mo te fūlu masani (cold) io me pela me ne fakaasiga o te fūlu ke nofo i te fale.

Fakamaoniga o Fesokotakiga (contact tracing) se vaega tāua o ‘tali ki te COVID-19. Mo mate mo aitangi kātoa, e manakogina se fakatokaga i fakamaoniga o fesokotakiga i faifaiga.

Tausi faka‘lei – taumafai o ‘fulu ke ‘mā koga tafa-ki-luga kātoa, ‘fulu a lima kae tumau te tu vasia mai nisi tino (physical distancing) manafai e mafai.

Kafai se mafai o tu vasia mai nisi tino kola seiloa ne koe, te fautuaga a matou kia koe ke pei a puipuiga o mata.

Mate mo aitangi i te Levolo 2 o Fakatokaga

E oko ki te 100 o tino e mafai o kaufakatasi atu ki te mate io me ki te aitangi i te Levolo 2 o Fakatokoaga.

Tino e fakatonutonu se manakogina ke fakamau o fai te mate io me ko te aitangi ki te Minisituli o te Ola‘lei.

Te tino fakatonutonu e ‘tau i tulaga faka-te-tulafono o fakamautinoa tonu me i fakamaoniga o fesokotakiga e fetaui tonu.

Tulafono i fakatasitasiga i faigamea e fakaaogā i mate mo aitangi kola e fai i:

  • fale mate
  • falesa, falesa o te kau musilimu mo falesa o nisi talitonuga
  • koga ne ‘togi ke fakaaogā
  • fale o tino

Mo nisi fakamatalaga e uiga ki tulafono i fakatasitasiga o faigamea https://covid19.govt.nz/everyday-life/gatherings-and-events/#social-gatherings-at-alert-level-2

Te fautuaga a matou ke taumafai o se fakapatelete ki sua tino pela mo te fakatalofa, ‘sogi isu, ‘sogi mo te saisai vagana fua koe:

  • e nofo mo latou
  • e kāiga
  • e taugasoa pili.

Tapula o te kaufakatasi

Te tapula o te kaufakatasi (toko sefulu, lima sefulu io me selau) e se aofia i ei te tino tela e fai te kalaga, te tino e failauga, faifeau io me ko tino galue kola e kaufakatasi atu.

Potukau e uke

Potukau e uke e mafai o kaufakatasi atu ki te mate io me ki te aitangi. E se ‘tau o tokouke atu a tino ki te tapula tela ko oti ne fakanofogina (toko sefulu, lima sefulu io me selau) i se taimi e tasi. A te potukau e tasi e ‘tau o tiakiniga te koga tena mai mua o oko mai te sua potukau. A potukau kona e lua e se mafai o palu tasi (mix) io me fakafesagai.

Koga saosao (defined space)

Te koga saosao se koga i loto io me i tua tela e saosao kae puigina mai nisi koga saosao.

Te koga saosao i loto se koga saosao tutokotasi tela e mafai o isi ne ‘pui kola e fakamavae te koga saosao tena mai nisi koga saosao aka. A ‘pui e mafai o tumau io me se tumau.

Te koga saosao i tua se koga saosao tutokotasi mafai e isi:

  • ne ‘pui kola e lasi kae e fakamavae te koga saosao tena mai nisi koga saosao aka – a ‘pui e mafai o tumau io me se tumau, io
  • pela e ‘tau o 2 mita te vasia o tino kātoa i te koga saosao tena pena foki mo nisi tino aka (mai tafa o te koga saosao tena).

Kafai e silia atu mo te tasi o koga saosao, a tino e ‘tau o se palu tasi i vasia o koga saosao kona. E aofia i ei mafai e ulu ki loto, ko tiakina, io me fakaaogā te fale foliki.

E fano koe ki fea ke maua nisi fakamatalaga

Puipuiga fakaʻlei i faifaiga o pisinisi

A fale pisinisi kola e fetaui tonu mo manakoga o te olaʻlei o tino (public health) ko mafai o ʻtala atu mo tino galue mo tino ʻtogi.

A fakanofonofoga o te olaʻlei o tino e aofia i ei:

  • o fakaasi a te pepa lasi i te polokalame (app) i Fakamaoniga o te NZ COVID (NZ COVID tracer app) mo Fakatokaga o Fakamauga o Fakamatalaga (quick response-QR) kae e isi foki nisi fakatokaga o te fakamaoniga o fesokotakiga (contact tracing); kae
  • fakatumau tulaga o te tu ʻmā pela mo te ʻfuluga o lima kae ʻfulu sāle a koga tafa-ki-luga, kae
  • tautali foki ki fakanofonofoga o te tu vāsia.

Matagaluega e fakatoka i fale o tino ʻtogi – pela i olotou fale, mo matagaluega kola e fesokotaki ʻpili (close contact) kola e fetaui tonu ki tulaga o te olaʻlei o tino e mafai o galue.

Kafai a te koga galue e se fetaui tonu mo tulaga konei e se ʻtau o galue.

A pisinisi kātoa e fakamalosigina ke fakaaogā nisi auala o galue manafai e mafai kae faipati ki tino galue o fakaasi a mea fakamataku i auala mo taumafaiga ki ei.

A pisinisi e ʻtau o fetuai tonu ki tiute mo puipuiga o te olaʻlei kātoa, tumau te puipuigina fakaʻlei o tino galue kae malosi kae ke fetaui tonu ki mea masani o te matagaluega.

Akoakōga

Fale Akoga Kamata, akoga kamata, akoga, mo fale akoga maluga ko ‘tala mo potukau katoa i tausaga ‘kesekese.

A tamaliki ko puipuigina faka’lei i akoga.

Tamaliki mo talavou e ‘tau o nofo fale mafai latou:

  • ko fakamasakisaki
  • e maua a fakaasiga o te COVID-19
  • ko nofo tokotasi (self-isolating)
  • ko fakatali ki te ikuga o te sukesukega o te COVID-19.

Faimalaga mo gasuesuega

Kafai koe masaki, nofo fale.

Kafai koe e ‘lei, e mafai ne koe o faimalaga. Kae fakamautinoa ke fai ne koe i se auala tela e puipuigina faka’lei.

Pei ki se ufimata i oloolo malaga mo so se tino io me faigata o tu vāsia mo nisi tino. Taumafai o fakamau ou gasuesuega.

Fakamalosilosi o te foitino mo tafaoga fakafiafia

I te Levolo 2 o Fakatokaga, e mafai ne koe o fai faiga tafaoga masani mo tafaoga fakafiafia manafai e mafai ne koe faka’lei. Kae mafai koe e masaki, nofo fale.

Kafai e fakamalosilosi te foitino i koga e fakaaogā ne so se tino (public), tausi te 2 mita te vā mai nisi tino kola seiloa ne koe manafai e mafai.

E mafai ne koe o fai faifaiga pela:

  • sasaele, pasika kae tulimanu i laukele e puipuigina (conservation land)
  • koukou i te koga koukou mo so se tino (public swimming pool) kae ka isi ne fakanofonofoga
  • fano ki te koga fakamalosilosi te foitino (gym), kae ka isi ne fakanofonofoga
  • pōti mo tafaoga vai kola e fakaaogā a mōto.

Tafaoga o te komiuniti e ʻtau o nofo loa a te 100 o tino i se potukau

Tino fakatagi pila, tino fakateletele tafaoga mo tino galue kola e fakatoka a sevisi ki te fakataufaiga o tafaoga e se aofia i te 100 o tino.

Tino tafasili i te tafao, tino ʻtogi ke tafao mo tino ne ʻtogi ke tafao nisi taimi, mo tino tafao, te tapula ki te fakatasitasi e se fakaaogā. Ona me a tino tafao e mafaufaugina me ne tino galue i se koga galue. Tino maimoa e mafaufaugina me se fakatasitasiga kae fakatapula ki se potukau e 100.

Te malae tafao e mafai o uke a koga saosao o tausi:

  • tino i potukau e oko ki te 100 o tino
  • potukau e ‘vae mai te tumau o faifaiga e 2 mita te tu vāsia mo nisi tino mafai e nofo i tua o te fale io me pui (barriers).

A potukau e fakatapu i te ‘milo (intermingle) io me fai fakatasi a koga masani i te taimi e tasi.

Tino fakatoka mo te tino e pule i te koga tafao ia latou te tiute o fakamau a igoa o tino ke iloa a tino ne fakafesagai mo te tino ne ‘pisi i te masaki (contact tracing).

Fakanofonofoga mai Tafaoga Fakataufai o Niu Sila (external link)

Faiga mea fakatasitasi

A faiga mea fakatasitasi e se ʻtau o silia atu ki te 100 o tino i se koga saosao (defined space) i so se taimi.

E aofia i ei:

  • tino asiasi ki tou fale
  • faigamea o kāiga
  • avaga
  • faifaiga o kau lotu
  • ko kilapu o te komiuniti mo fakataufaiga o tafaoga
  • faigamea totino pela mo aso fanau io me fakafiafiaga o te tagata ka fai tena avaga (stag do).

Fakatonuga o mate mo aitangi mo fautuaga

Tino galue kola e fakatoka a sevisi ki faiga mea fakatasitasi e se aofia i te tapula o te 100 o tino.

Tumau o ʻfulu a koga tafa-ki-luga, ʻfulu ou lima kae taumafai o tu vāsia manafai e mafai. Kafai e se mafai ne koe o tu vāsia mai nisi tino e seiloa ne koe mafaufau o pei ki te puipuiga o mata.

Te tino e fakatoka ne ia te fakatasitasiga tenei e ʻtau o faka-te-tulafono o fakamau a tino ne kaufakatasi atu ke fakamautinoa tonu te fakamaoniga o fesokotakiga e mafai o maua mafai e manakogina. Te mea tenei e se manakogina mafai a tino kātoa i te fakatasitasiga tenei e masani, kae se mafaufauga ʻlei ke fakamau a tino.

Kafai e manakogina ne koe o ʻtogi se koga mo fai a te fakatasitasiga a tulafono o fakatasitasiga ka fakaaogā.

Last updated: