Hili ‘a e huhu malu‘i Pfizer ‘o ho‘o tamá | After your child’s Pfizer vaccination
Ko e huhu malu‘í ko ha founga mahu‘inga ia ke tau tauhi ai ke malu ‘a ‘etau fānaú, hangē pē ko e malu‘i kinautolu meí he huelo vela ‘o e la‘aá pe ko hono tui ‘o honau leta malu‘i ‘i he me‘alelé. Te ne malu‘i ai ho‘o fānaú meí he ngaahi mahaki faingata‘a lahi pea mo ta‘ofi ai ‘a e mafola atu ‘a e mahakí ‘i homou fāmilí mo e komiunitií.
‘Oku fiema‘u ha tu‘oni huhu malu‘i ‘e ua ‘o e Pfizer ma‘á e fānaú, ki he tamasi‘i pe ta‘ahine takitaha ke malu‘i kakato ai ia meí he COVID-19. ‘Oku fakahoko atu ‘a hono huhu ‘o e ongo tu‘oni huhu malu‘í ‘o vā mama‘o ‘aki ‘a e uike ‘e 8 ‘i hona vaha‘á. ‘E lava ke toe fakanounou ange ‘a e vā mama‘o ‘i he vaha‘a ‘o e ongo tu‘oni huhu malu‘í ‘o ‘ikai toe si‘i ange ‘i he ‘aho ‘e 21 ‘o ka fiema‘u, ‘o hangē ko ia kapau ‘e kamata ha faito‘o lahi ‘o ho‘o tamá ke ta‘ota‘ofi hifo ‘a e ngāue ‘a e fa‘unga malu‘i ‘a hono sinó (immunosuppression).
Kuo fou atu ‘a e huhu malu‘i Pfizer ma‘á e fānau ta‘u 5 ki he 11 ‘i ha ngaahi ‘ahi‘ahi fakafaito‘o mo ha fānau ‘i he vaha‘a ta‘u motu‘a ko ‘ení pea, ‘i he fakalūkufuá, ko e ngaahi uesia na‘e līpooti mei aí na‘e hoko ma‘ama‘a pē, ‘ikai fu‘u fuoloa, pea na‘e natula tatau pē mo e ngaahi uesia ‘oku fa‘a hoko ‘i he ngaahi huhu malu‘i angamahení.
Ngaahi uesia ‘e ala hokó
Hangē ko e ngaahi faito‘o kotoa pē, ‘e ala lava ke a‘usia ‘e ho‘o tamá ha ngaahi uesia ta‘e‘amanekina ma‘ama‘a pē ‘o a‘u hake ki he ‘aho ‘e 1 - 2 hili ‘a ‘ene ma‘u ‘a e huhu malu‘i Pfizer. ‘Oku angamaheni pē ‘a e ‘asi ‘a e ngaahi me‘á ni, pea ko e faka‘ilonga mai ia ‘oku ngāue ‘a hono sinó ke tau‘i ‘a e vailasí.
Ko e lahi taha ‘o e ngaahi uesiá ‘oku ‘ikai fa‘a fuoloa pea ki he tokolahi, ‘e ‘ikai ke nau uesia ‘e kinautolu ‘a e ngaahi ngāue faka‘ahó. Kapau ‘oku ‘ikai a‘usia ‘e ho‘o tamá ‘a ‘au ha fa‘ahinga uesia, ‘oku lelei pē mo ia, he ‘oku kei ngāue pē ‘a e huhu malu‘í ia.
Ko e ngaahi faka‘ilonga ‘o e uesiá ‘oku lahi hono līpooti maí ko e:
- mamahi‘ia pe pupula/fakakulokula ‘a e feitu‘u ‘o hono sinó na‘e fakahoko ai ‘a e huhu malu‘í
- ongo‘i hela‘ia pe tā vaivaia
- langa‘ulu
- mamahi‘ia ‘a e uouá mo/pe felāngaaki ‘a e ngaahi hokotanga huí
- fakamokosia/mofi
- ongo‘i tokotokakovi
Kapau ‘oku ‘ikai ongo‘i lelei ‘a ho‘o tamá, ‘e lava ke ne:
- pukepuke ha konga tupenu kuo ‘osi fakaviviku ‘aki ha vai momoko pe ko ha kofukofu ‘aisi poloka ‘i he feitu‘u na‘e fakahoko ai ‘a e huhú ‘i ha ki‘i taimi nounou
- fakapapau‘i ‘oku mālōlō lelei pea inu ke lahi ‘a e vaí
- ‘uluaki ‘oange ha panatolo ‘i he kamata‘angá pe ko e ibuprofen kapau ‘e kei hokohoko atu ‘a e ngaahi faka‘ilonga ‘o e uesiá
- kumi ha fale‘i mei ho‘omou tokotaha ngāue fakapolofesinale ki he mo‘ui leleí kapau ‘oku ‘ikai ke ke pau‘ia pe kapau ‘oku faka‘au ke toe fakalalahi ange ‘a e ngaahi faka‘ilonga ‘o e uesiá, pe telefoni ki he Healthline ‘i he 0800 358 5453
Hoko ha ngaahi kaunga kovi ki he sinó
‘Oku malava ke hoko ha ngaahi uesia lalahi ka ‘oku hāhāmolofia pē ‘eni ia. ‘Oku ako‘i ‘a e kau fakahoko huhu malu‘i ‘a Nu‘u Silá ni ke nau lava ‘o leva‘i ‘a e ngaahi me‘á ni. Fakahā atu ke ‘ilo ‘e ho‘omou tokotaha fakahoko huhu malu‘í kapau ‘oku ongo‘i puke ‘a ho‘o tamá pe ‘i ai ha ngaahi me‘a ‘okú ke hoha‘a ki ai, he ‘oku hoko vave mai ‘a e ngaahi kaunga kovi ki he sinó hili ‘a e huhu malu‘í. Ko e ‘uhinga ia ‘oku siofi ai ‘a ho‘o tamá ‘i he miniti ‘e 15 hili ‘a e huhu malu‘í.
Kumi ha tokoni fakafaito‘o
Ko e ngaahi uesia ‘e ni‘ihi ‘oku fakatu‘utāmaki ange ka ‘oku hāhāmolofia, ‘o hangē ko ha uesia kovi lahi ‘aupito (severe allergic reaction) pe ko ha ake pe fefulofulai ‘a e mafú (Myocarditis pea mo e pericarditis).
Ko e myocarditis (fefulai ‘o e ‘aofi loto ‘o e mafú) mo e pericarditis (fefulai ‘o e ‘aofi tu‘a ‘o e mafú) ko ha ongo uesia fakatu‘utāmaki ia ‘o e huhu malu‘i Pfizer ka ‘oku hāhāmolofia ‘aupito. ‘I he ngaahi ‘ahi‘ahi fakafaito‘ó, na‘e ‘ikai hoko ha ngaahi uesia ia ‘i he fānau ta‘u 5 ki he 11, ka neongo iá, ‘oku mahu‘inga pē ke fai ha ‘ilo ki he ngaahi faka‘ilonga ‘o e uesiá ki he ngaahi ta‘u motu‘a kotoa pē ‘oku huhu malu‘í.
Kapau ‘e ma‘u ‘e ho‘o tamá ha taha ‘o e ngaahi faka‘ilonga fo‘oú ni, ‘oku totonu ke ke kumi ha tokoni fakafaito‘o, tautautefito kapau ‘oku ‘ikai puli atu ‘a e ngaahi faka‘ilongá:
- maha‘iha‘isia, mafasia, ta‘emanonga pe langa ‘i hono fatafatá pe kiá
- faingata‘a‘ia ‘i he mānavá pe fakatau ‘a e mānavá
- ongo‘i ninimo pe meimei pongia
- tatapa, tā vave pe tā ngatūtū ‘a e mafú, pe ongo‘i ‘oku tā fakatohala.
‘Oku mahu‘inga ke ke līpooti atu ha ngaahi kaunga kovi ki he sinó ‘oku hoko ki ho‘o fanaú hili honau huhu malu‘i COVID-19 koe‘uhí ke mau lava ‘o kei muimui‘i ‘a e tu‘unga malu ‘a e huhu malu‘í.
‘E lava ke ke līpooti atu ha ngaahi uesia ‘oku a‘usia ‘e ho‘o tamá ‘i he report.vaccine.covid19.govt.nz (external link) pe talanoa mo ho‘o kautaha tauhi ki he mo‘ui leleí kapau ‘okú ke fie talanoa ki hano līpooti atu ‘o e ngaahi uesiá. ‘Oku ‘ikai fiema‘u ia ke ke fakapapau‘i na‘e fakahoko ‘e he huhu malu‘í ‘a e uesiá ka ke toki fakahū atu ai ha līpooti.
Te ke toe ala ma‘u atu foki ha fekau ‘i ha text hili ‘a e ‘apoinimeni huhu malu‘i COVID-19 ‘a ho‘o fānaú ‘o kole atu ke ke fakafonu ha savea nounou felāve‘i mo ha ngaahi fa‘ahinga uesia. ‘E tokoni ha‘o kau mai ki he saveá ke mau ‘ilo lahi ange ai fekau‘aki mo e huhu malu‘í ‘i Nu‘u Sila. Ko e fili tau‘atāina pē ‘a e saveá ia pea ‘oku lava pē ke ke ta‘ofi ia ‘i ha fa‘ahinga taimi pē. ‘E lava ke ke ‘oatu ha‘o tali ki he text ‘o ta‘etotongi pē. ‘Oku lava ke ma‘u atu ha fakamatala lahi ange fekau‘aki mo e saveá ‘i he Medsafe.govt.nz/COVID-safety-reporting/ (external link)
Kapau ‘okú ke ta‘epau‘ia fekau‘aki mo e ngaahi faka‘ilonga ‘o ha uesia ‘o ho‘o tamá, telefoni ki he Healthline ‘i he 0800 358 5453.
Kapau ‘oku ‘i ai ha me‘a ‘okú ke hoha‘a ki ai ‘i he taimi pē ko iá fekau‘aki mo e malu mo e hao ‘a ho‘o tamá, telefoni ki he 111 pea fakapapau‘i ‘okú ke fakahā atu na‘e ma‘u atu ‘e ho‘o tamá hano huhu malu‘i meí he COVID-19 koe‘uhí ke nau fakahoko atu ‘a e sivi ‘oku hoa mo totonu mo iá.
‘Oku malu‘i kitautolu ‘e he ngaahi huhu malu‘í
‘Oku tokoni ‘a e ngaahi huhu malu‘í ki he kakai ‘i he ngaahi ta‘u motu‘a kotoa pē ke malu‘i kinautolu meí he ngaahi mahaki pipihi lahi, hangē ko e mīselé mo e flu. Fakapapau‘i kuó ke ‘osi ma‘u mo ho fāmilí ‘a e ngaahi huhu malu‘i kotoa pē ‘i honau taimi totonú, ‘aki ha‘o talanoa mo e kautaha ‘oku nau tokanga‘i ‘a ho‘omou mo‘ui leleí.
‘Oku ‘ikai ha ngaahi hoha‘a ia felāve‘i mo e taimi ke fakahoko ai ‘a e ngaahi huhu malu‘i kehe ange meí he huhu COVID-19, hangē ko e mīselé, moó (mumps), mīsele rubella; ‘oku ‘ikai fiema‘u ia ke ke toe tatali kae toki fakahoko ha taha ‘o e ngaahi fa‘ahinga huhu malu‘í ni.
Vakai ki he health.govt.nz/immunisation (external link) (external link)ki ha fakamatala lahi ange.
Last updated: at