Pagkatapos mong magkasakit ng COVID-19 | After you have had COVID-19
Pagbalik sa normal na mga gawain
Habang nagpapagaling ka mula sa COVID-19, mapapansin mo na madali kang mapagod o kapusin ng hininga. Ito ay karaniwan pagkatapos magkasakit.
Dapat kang maghinay-hinay sa pagbalik mo sa iyong mga normal na gawain. Siguraduhin mong:
- matulog nang mahimbing
- kumain nang mabuti
- magpahinga kung kailangan mo
- maghinay-hinay.
Kung mayroon kang anumang mga alalahanin, dapat kang makipag-usap sa iyong doktor o propesyonal sa pangangalagang pangkalusugan (healthcare).
Pagbalik sa trabaho
Kung mayroon ka pa ring mga sintomas pagkatapos ng iyong panahon ng pagbubukod, dapat kang patuloy na manatili sa bahay at magpagaling. Ito ay dapat hanggang 24 na oras pagkatapos magamot ang iyong mga sintomas.
Dapat kang makipag-usap sa iyong manager o superbisor kung kailan angkop para sa iyo na bumalik sa trabaho.
Pagbalik sa paaralan
Kung ikaw o ang iyong anak ay may mga sintomas pa rin pagkatapos ng panahon ng pagbubukod ng sarili, dapat kang patuloy na manatili sa bahay at magpagaling. Ito ay dapat hanggang 24 na oras pagkatapos magamot ang mga sintomas.
Nalalapat ito sa maagang pag-aaral (early learning), mga paaralan, kura at edukasyong tersiyaryo.
Hindi mo kailangang magbigay ng ebidensya ng negatibong RAT o PCR para makabalik sa paaralan.
Kung mahigit ng 10 araw mula nang magsimula ang mga sintomas ng COVID-19 at hindi na masama ang pakiramdam ng mga bata, malamang na hindi sila nakakahawa at maaari nang bumalik sa paaralan.
Kung masama pa rin ang pakiramdam ng isang bata o lumalala ang kanyang mga sintomas pagkatapos ng 10 araw, hindi siya dapat bumalik sa paaralan. Dapat kang makipag-usap sa iyong doktor o tumawag sa Healthline sa 0800 358 5453.
Pagbalik sa pag-eehersisyo
Kung ikaw ay may sakit at hindi gaanong nag-eehersisyo o masyadong naglalakad sa paligid, ang iyong katawan ay mangangailangan ng panahon upang makabalik sa iyong normal na antas ng pag-eehersisyo.
Ang iyong doktor o propesyonal sa healthcare ay maaaring magbigay ng karagdagang payo kung paano babalik sa pag-eehersisyo para sa iyong sitwasyon. Makakahanap ka ng higit pang impormasyon sa pagbabalik sa pag-eehersisyo sa website ng Health Navigator:
Paglilinis at pagdidisimpekta sa iyong tahanan pagkatapos magbukod ng sarili
Ang COVID-19 ay madalas na kumakalat sa pamamagitan ng malapit na contact sa isang nahawaang tao kapag siya ay umuubo o bumabahing. Bagama't mas malamang na hindi, maaari ka ring mahawahan kung hinawakan mo ang isang kontaminadong bagay o ibabaw ng bagay, at pagkatapos ay hinawakan mo ang iyong bibig, ilong o mata.
Maaaring mabuhay ang virus sa mga ibabaw ng bagay sa loob ng limitadong panahon. Ngunit mayroon itong marupok na lamad (membrane) kaya madaling mapatay sa pamamagitan ng epektibong paglilinis at pagdidisimpekta.
Kung may kumpirmadong kaso ng COVID-19 sa loob ng mga lugar sa nakalipas na 24 na oras, mas malamang na mayroong virus sa mga ibabaw ng bagay. Lahat ng mga ibabaw ng bagay ay dapat malinis at nadisimpekta.
Kung mayroon kang mga bagong sintomas ng COVID-19
28 araw o mas kaunti mula noong nakaraang impeksyon
Kung nakakuha ka ulit ng mga sintomas ng COVID-19 at 28 araw na o mas kaunti pa mula noong nakaraang impeksyon (mula nang nagpositibo ka o mula nang nagkaroon ng mga sintomas) at:
- ikaw ay may mababang panganib, hindi mo na kailangang kumuha ng isa pang pagsusuri — manatili sa bahay at magpagaling, hanggang 24 na oras pagkatapos maglaho ng iyong mga sintomas
- mayroon kang iniindang karamdaman o may mga sintomas na tulad ng COVID-19 na lumalala, dapat kang humingi ng payo mula sa isang health practitioner o Healthline sa 0800 358 5453.
29 na araw o higit pa mula noong nakaraang impeksiyon
Kung muli kang magkaroon ng mga sintomas ng COVID-19 at ito ay 29 na araw na o mahigit pa mula noong nakaraang impeksyon, dapat kang kumuha ng RAT. Kung ito ay positibo, kailangan mong magbukod ng sarili at sundin ang payo na katulad ng payo para sa iyong unang impeksyon.
Kung may COVID-19 ang isang taong kasama mo sa bahay
Kapag gumaling ka na mula sa COVID-19, hindi mo na kailangang magbukod muli ng sarili sa loob ng 3 buwan kung nagpositibo ang isang taong kasama mo sa bahay.
Ito ay dahil mababa ang panganib na muling maimpeksyon sa panahong ito.
Mahabang COVID (Long COVID)
Inilalarawan ng long COVID ang mga sintomas na nagpapatuloy o lumalabas pagkatapos ng mga naunang sintomas ng COVID-19. Ito ay karaniwang mas mahaba kaysa sa 12 linggo pagkatapos unang mahawahan ang isang tao.
Karamihan sa mga taong nahawahan ng COVID-19 ay ganap na gumagaling pagkatapos ng 2 hanggang 6 na linggo, at ganap na gumagaling sa loob ng 12 linggo. Gayunpaman, ang ilang mga tao ay nag-uulat ng hanay ng mga sintomas na lampas sa karaniwang oras ng paggaling.
Ang mga sintomas ng long COVID ay maaaring tumagal ng ilang linggo o kung minsan ay ilang buwan. Maaaring kasama dito ang:
- pagkapagod
- pangangapos ng hininga
- ubo
- masakit na lalamunan
- paninikip ng dibdib
- pananakit ng dibdib
- kahirapan magtuon ng isip, kapansanan sa pag-iisip o 'brain fog'
- hirap makatulog
- nangingimay
- pagkahilo
- pananakit ng kasukasuan
- pananakit ng kalamnan.
Para sa suporta sa pamamahala at paggamot ng long COVID, humingi ng tulong sa iyong doktor o pangkat ng pangangalagang pangkalusugan. Ang COVID-19 healthcare ay ganap na pinondohan hanggang 6 na linggo mula sa unang araw ng iyong mga sintomas o sa araw na nagpositibo ka, alinman ang mas maaga.
Makakahanap ka ng higit pang impormasyon tungkol sa long COVID, kabilang ang karaniwang naiulat na mga sintomas, sa website ng Ministry of Health:
Long COVID | health.govt.nz (external link)
Magpabakuna kung hindi mo pa nagagawa
Kapag gumaling ka na at kung hindi ka pa nabakunahan o nakatanggap ng iyong booster, inirerekomenda na magpabakuna ka pa rin.
Dapat kang maghintay ng 3 buwan pagkatapos ng iyong paggaling bago ka magpabakuna laban sa COVID-19.
Last updated: at