Puipui e tama haau mai he COVID-19 | Protecting your tamariki from COVID-19

Fakaholoaga Huki COVID-19 ma e tau fanau taki 5 ke he 11 e tautau moui

Ko e tau mamatua mo e tau Leveki-Tama kua moua e magaaho ke puipui e tau fanau taki 5 ke he 11 e tautau mai he COVID-19 ke he puhala ko e huki-fakagata-aki e vai-huki Pfizer.

Ko e vai-huki ka fakaaoga ke huki-aki e tau fanau ko e taha vala he vai-huki ko e Pfizer ka e tokolalo hifo e malolo mo e tokolalo foki e vai ne toka ai i loto.

Kua lata he tau fanau ke moua ua e huki ke moua e puipuiaga kua katoatoa. Kua fakataitai ki ai ke he 8 e faahi tapu he vahaloto. Maeke he tau aho he vahaloto ke faka-ku ke he 21 e aho kaeke kua nakai talia he tino he tama haau e vai-huki, mo e to, moua a ia he tuluiaga ko e immunosuppressants (nakai talia he tino e vai-huki) .

Ko e talahauaga he Ministuli Malolo Tino ke huki fakagata e tama haau ke moua e haohao-mitaki mo e puipui e magafaoa mo e komuniti mai he COVID-19.

Tau monuina he Huki-fakagata

Ko e Huki-fakagata kua aoga lahi ke moua he tau fanau e tau momoui haohao-mitaki ke tuga e fakaaogaaga he sun smart po ke fakaaogaaga he pipi nofoa motoka (safety belt). Kua maeke ke puipui e tama haau mai he tau gagao loga mo e taofi e faka-pikitiaaga he falu a gagao kua lauia ai e magafaoa mo e komuniti.

Ki Aotearoa kua moua noa he tau fanau e tau huki kua lata mo e 12 e gagao kehekeheke tuga e koho-loa, misele mo e polio.

Monuina he Huki-fakagata ke totoko-atu ke he COVID-19

Huki-fakagata ke lata mo e tau fanau 5 ke he 11 tautau moui, ke lagomatai-aki ke puipui e tau malolo tino he ha lautolu a tau magafaoa kua mukamuka ke moua he COVID-19.

Ko e, moko gagao COVID-19 nakai fai talahauaga tonu ki ai. Pete ni kua talahau kua nakai lauia lahi e tau fanau ke he COVID-19 kakoe tau fakamailoga kua tatai ia mo e fulu, (cold) falu tama kua gagao lahi mo e kua lata ke moua e tau tuluiaga faka- Falegagao. Ko e falu fanau (tamariki) kua moua ke he tau gagao hagahaga-kelea nakai fa kitia mau ki ai tuga e Multisystem Inflamatory Syndrome (MIS-C) kua lata ke ta-atu ke he intensive care. Maeke foki he tau fanau (tamariki) ke leva mo e loa e matematekelea (kua talahau ko e COVID loa) pe te nim kua talahau ko e COVID-19 nakai kelea lahi.

Ke, tuga e tau tagata lalahi ka moua e tama (tamariki) he moko gagao COVID-19 to maeke foki ia lautolu ke fakaholo atu e moko gagao ia ke he falu a tagata.

Haohao mitaki he vai-huki Pfizer

Ko e vai-huki Pfizer ma e tau fanau 5 ke he 11 e tautau, kua oti he tivi mo e fakataitai atu ke he tau fanau he atuhau ia. Ko e talahauaga kua nakai hagahaga kelea lahi e tau logonaaga kehekehe ne moua mai ai, kua tatai ni mo e falu a logonaaga kehekehe kua moua mai he falu a vai-huki.

Ko e, vai-huki kua lata ia mo e tau fanau (tamariki) kua gagao hakoe tau mena kai (food allergies). Ke, tuga e falu a vai-huki, nakai haha iai ha mena kai tuga, e gelatin po ke latex kua toka ia ke he vai-huki Pfizer.

Ko e kakano ni kua nakai lata he tagata ke moua e vai-huki nai kaeke, kua nakai mitaki ke he tau mena kai, tuga ka, pe he kua magiho e tino po ke nakai mau e tau mena kai, ka kai (anaphylaxis) hakoe vai-huki Pfizer kua huki ki ai fakamua. Ko e vai-huki Pfizer (ma e tau fanau) kua fita he moua e faka-ataaga tuga ni e falu a vai-huki ma e tau fanau he tau magahala ne mukemuke ai. Nakai fai tiviaga kua hopo-loa po ke faka-kuku ke he tiviaga ke moua e haohao-mitaki.

Tauteuteaga he tama haau (tamariki) ke lata mo e vai-huki

  1. Taute taha fakaohoohoaga ke maeke ke nakai matakutaku.
  2. Kikite atu ki ai, kua fai mena ke kai mo e inu.
  3. Onoono ne tui he tau mena-tui ne maeke ke kitia mo ata e fuga lima i luga (upper-arm).

Kaeke, kua matakutaku mo e hopo-ate, kua lata ke moua taha toy po ke taha mena tuga telefoni ke faka-tauhele-aki haana a manamanatuaga.

Kaeke, kua fai logonaaga kehe e tama haau ke he tau huki-fakagata ke he tau magaaho kua mole, tutala-atu ke he Tagata Huki ke fakahoko atu ke he Ekekafo Magafaoa to fakamau e higoa he tama haau ke huki po ke, tutala atu ke he taha pulotu hataki ma e COVID-19 po ke vilo atu ke he COVID Vaccination Healthline – 0800 28 29 26.

Faka-ata-aga

Kua lata he matua, tagata leveki po ko ia ne kua haha iai e pule katoatoa ke he tama (legal guardian) ke fakatau o-atu mo ia ke he haana a aponimene, ke maeke ke moua e faka-ataaga ke moua e huki-fakagata.

Ke he, aponimene po ke fakamauaga higoa, ko ia e tagata lahi ne o atu mo e tama kua, ataina ke huhu ke he tau mena kua manako ke iloa ki ai.

Tau logonaaga kehekehe (side effects)

Ke, tuga ni e falu a huki-fakagata to, logona he tama haau e mamahi, fufula mo e kula-unoko e mata-huki. Falu he tau mena ka kitia mai ai ka molea 1 po ke 2 e aho, ko e:

  • mamahi e ulu
  • fiva (fever) velavela e tino
  • fia, ko-ko mo e hi-hi
  • lolelole e tino, nakai fahia
  • falu a hagahaga-keleaaga ko e, nakai malolo mo e mamahi e tino.

Falu he tau kitiaaga ai nei kua gahua e vai-huki. Lali ke lahi e okioki mo e inu fakalahi e tau vala-vai.

Ko e tau logonaaga-kehekehe ke he vai-huki COVID-19 Pfizer nakai, mahuiga lahi ti nakai tupu tumau, logana lahi ni ke he magaaho tonu ia ka mole-atu e huki. Ko e mena ia, ke nonofo ai a koe mo e tama haau ke fai magaaho ke maeke ia lautolu e tau tagata gahua ke onoono mo e kikite atu kua moua e mua e tau lagomataiaga faahi malolo tino kaeke kua tutupu e tau mena nai.

Tau, fakamailoga ke lata mo e tau logonaaga hagahagakelea lalahi, kua lauia ai e tau mena nai:

  • Uka ke fafagu
  • Fufula e tau mata mo e kakia
  • mafiti e holo-aga he asefua
  • magiho e tino katoa
  • lialia-pou e ulu mo e lolelole e tino.

Ko e fufula po ke puke-vai he asefua (myocarditis) mo e magiho (pericarditis) ko e falu side effects a ia he Vai-huki Pfizer ka e nakai fa mahani ke moua tumau. Mai, he tau kumikumiaga mo e tau tiviaga, nakai la fai he tau fanau 5 ke he 11 e tautau kua moua ke he tau lekua nai, ka e pete ia kua lata ni ke onoono fakamitaki ki ai ke lata mo lautolu oti e tau fanau kua huki. Kaeke, kua moua he tama haau e falu he tau fakamailoga nai he mole-atu e huki, lata ke moua fakamafiti taha hatakiaga po ke taha lagomataiaga malolo tino.

  • Tau fakamailoga he fufula mo puke-vai e asefua (myocarditis) mo e magiho (pericarditis):
  • mamafa mo e uka e fafagu, mamahi e fatafata
  • mamafa mo e uka e fafagu, mamahi e fatafata
  • Uka ke fafagu • mafiti mo e tupotupo e logonaaga he holoaga he ase fotu-fotu mo e tuga e mena ponotia e fafagu
  • logona tuga kua eke ke mase-fua, lialia-pou e ulu.

Fakamau e higoa po ke finatu fakahako ki ai

Ko e, huki fakagata COVID-19 nakai fai totogi, kua lauia ai e tau tagata oti. Ke, kamata he aho 17 Ianuali ko e, tau mamatua mo e tau tagata leveki tama kua maeke ke o atu fakahako ke he tau Kiliniki mo e tau fanau ha lautolu ke huki, po ke fakaaoga e BookMyVaccine.nz ke moua e huki, po ke moua mai ia lautolu haau a Tagata Gahua Malolo Tino, Hauora po ke Ekekafo magafaoa. Kikite, kua hako e tautau moui.

Ka, manako a koe ke fakamau loga e tama haau ka e nakai ni taha, po kua uka ke fakamau e tau higoa vilo atu COVID Vaccination Healthline 0800 28 29 26 (hola 8 he pogipogi ke he hola 8 he afiafi, 7 e aho he faahi tapu) to fakamau e mautolu etau higoa he tau fanau haau mo e to tali-atu foki e mautolu e tau huhu haau.

Haha iai e tau tagata Fakahokohoko-Kupu.

Tau fanau (tamariki) kua nakai maopoopo e tau tino (disabilities)

Ko e, Matakau Disability kua, ataina he aho Gofua ke he aho Falaile hola 8 he pogipogi ke he hola 8 he afiafi. To lagomatai e lautolu a koe mo e fakamau foki e lautolu e tau higoa huki-fakagata ma e tau fanau haau. To, tali-atu e lautolu haau a tau huhu hagao ke he tau lagomataiaga ke lata mo e tama haau tuga e, tau puhala mukamuka ma e tama haau, tau puhala fenoga ke he tau peleo-afi po ke falu a matematekelea foki kua moua mai hakoe vai-huki kua lauia ai e tama haau.

Falu fakailoaaga foki

Ma e falu a fakailoaaga mo e matutakiaga ke kumikumi ki ai, finatu ke he:

Fai, huhu nakai ke lata mo e Vai-huki?

Tutala atu ke he taha Pulotu Fakatonutonu ma e COVID Vaccination Healthline – 0800 28 29 26 hola 8 he pogipogi ke he hola 8 he afiafi, 7 e aho he faahi tapu.

Puipui e tama haau mai he COVID-19 | Protecting your tamariki from COVID-19 [PDF, 1.4 MB]

Last updated: at