Ngkana e a kaoti iroum kanikinaean te COVID-19 inanon rokom i Nutiran | If you develop COVID-19 symptoms while visiting New Zealand

Kaekae nako bwa tera bwaai aika ko kainanoi ni karaoi ngkana e a kaoti iroum kanikinaean te COVID-19 inanon rokom i Nutiran.

N rokom iaon Nutiran, ao ti kaungako bwa kona karaoa am tutuo ibukin te COVID-19 ngkana iai kanikina iroum. Ko riai ni kaokoroko ni maeka inanon 7 te bong ngkana e a nakoraoi mwiin am tutuo. Welcome Packs iai kanoana bwaai n tutuo ibukin te aekaki n tutuo ae te rapid antigen test ake a tauraoi n anaaki n te Biosecurity imwiin rokom. 

Kona kunea n aron ae e oti inano bwaai ake ko riai ni karaoi ngkana e a kaoti iroum kanikinaean te COVID-19 imwiin am 'tutuo n rokom' (n ke imwiin Bong 7 imwiin rokom).

Karaoa te tutuo

Ngkana e a reke iroum kanikinaean te COVID-19, ko kona ni bubuti te bwai n tutuo ae akea boona ae te RATs n ootanna n te intanete ao n anai n taabo ake ana anaaki mai iai.

Bubuti te bwai n tutuo ae akea boona ae te RAT (external link)

Kakaea te tabo ibukin rikoan mwii te Tutuo ibukin COVID-19 irarikim | Healthpoint (external link)

Ngkana akea n reke iroum taian kanikina ma ko bon teimatoa ni kan tuoaki n te RAT ao ko kainanoa ae kona bon kaboa am bwai n tutuo n taian titoa tabeua, taabo ibukin taian bwainaoraki ke te mwakete ake a totoa.

E kanga aron kabonganakin te bwai n tutuo ae tawe

Ngkana ko kuneaki ni iai iroum te aoraki

Ngkana ko kuneaki ni iai iroum te aoraki, tarebonia 0800 222 478 ke ribotina mwiin am tutuo n te RAT ae kaotia bwa iai iroum te aoraki. 

Ngkana iai nambwan am tareboon ae maeu, te Botaki ibukin Te Mauri e na kanakoa ana rongorongo ae taibinaki man nambwa aika a katauaki aika 2328 ke 2648 ni kamatoa kuneakin te aoraki iroum. Te rongorongo ae taibinaki anne e na bon katauraoi rongorongo ibukin kaokoroam ni maeka ao te nambwa ibukin rinim n te intanete ibukin te booma ibukin ririmwiaia ake a namakinaki n iai te aoraki irouia.

Kona bon bae ni kainanoa ae kona kawara te tabo n tutuo ao ni karekea tuoakim n te tutuo ae te PCR imwiin kuneakim n iai te aoraki iroum n am tutuo n te RAT. Te booma e na bon karokoaki nakoim rinanon te emeeri n te aro are ko kona ni print ke ni kaota katotona man te tareboon n taabo n tutuo.

Kakaea te tabo n Tutuo ibukin COVID-19 irarikim | Healthpoint (external link)

1. Kaokoroko ni maeka

Bon tabem kakaean am tabo are kona kaokoroko ni maeka iai

Ko riai ni kaokoroko ni maeka inanon 7 te bong ngkana ko a marurung. Am bong akana 7 akanne e moanaki man te bong are a kaoti iroum kainikina ke n te bong are e a kuneaki te iroum te aoraki (n teina are e moan kaoti ai ngaia naba). Ngkana ko aki iri kaetieti, ao ko kona ni katuaeaki n te mwane.

Ko riai ni kaokoroko ni maeka n te tabo are ko mena iai ke ni kakaea am tabo ni maeka teuana. 

Nooria ngkana ko kona ni kaanaua riki tikum ke ni kakatauraoiko ibukin kakaean am tabo riki teuana. Ko kantaningaki bwa ko nang kabwakai kabanemwane ake a irekereke ma kaanauan tikum ke kabaea am tabo ni maeka teuana. Tuoia ngkana ko kamanoaki iaan ana kainibaire te kamanomano ibukin te mwamwananga.

Antai ae riai ni kaokoroaki ni maeka?

Aomata ake a maeka ma ngkoe n taian auti ni irua ake a boraoi ke taan rianna aki kainanoaki bwa ana kaokoroia, ti ngkana kaain am mwananga are ko ‘kariaiakaki iai ni mwananga. A kaungaaki bwa ana karaoa aia tutuo ni katoa bong inanon 5 te bong. Ngkana e aki nakoraoi mwiin aia tutuo, ao a riai ni iri ni kabane kaetieti ibukin te tiku n okoro.

Ngkana ko aki kona n tiku n te tabo are kona maeka moa iai

Ngkana ko aki kona n tiku n te tabo are kona maeka moa iai, ao ko kona ni kakaea am tabo ae kona maeka iai. Taabo ni maeka ake ibukin te kaokoroaki e kona n ae te auti ni irua, te outero, ke te kaa auti ae toamau ma bwaai aika a kainanoaki. E riai n:

  • uakaan ma te tabo are ko mena iai
  • n akea iai tibwauakin bwaai irouia irua.

Ko aki kona:

  • n toka n te wanikiba nakon am tabo ni maeka
  • kabuti kaa n te raroa ae abwabwaki are e na kainanoa te tiku ni matu teuana te tairiki
  • n toka n te meeri ke te bao ni mwamwananga ibukin te botanaomata.

E kona ni kabonganaki ae bon oin baom ni mwamwananga nakon am tabo ni maeka. E kona n ae bon oin am kaa, ke ko kona n kabooa tangoan te kaa teuana ngkana e kona ni karaoaki aio rinanon te bwakamwane ao te waaki n rikoriko ae akea te kaitibo iai.

Manga kangaraoia nakon te tai teuana ke ni kakea am babaronga

Reitaki ma te kambwana ni kibakiba ke te tia mwakuri ibukin te kaneweaba ibukin manga kangaraoan am babaronga ibukin mwanangam nakon te tai teuana ke bwaai ake kona karaoi. Taiaoka ma ataia, bwa akea kabaean te tia katauraoi bwaai iaan te tua ni kaoka am mwane ke ni manga kangaraoa am babaronga nakon te tai teuana. 

Tera ae kona karaoia inanon te tai n tiku n onoti

Inanon te tai n tiku n onoti:

  • Totokoa te reitaki ma aomata ake ko maeka ma ngaia, n aron te katoto, matu ti ngkoe, kauarerekea te tai ae kona kabanea n taabo ake a ibuokanibwaiaki. Ngkana ko aki kona, ko na riai n taua raroam ae e aki kerikaki iaan 2 te mita ao ni kabongana rabunan te ubu are e rabuna bairim ao wiim ngkana ko kaan ma tabeman.
  • Karaoa am uati i bon iroum.
  • Kaitiaki mataniwin bwaai ni katoatai, n raonaki ma bwaai ake aki toki n ririringaki, n aron kaintauan te mataroa, bwain kauran te taura, tareboon.
  • Kauki winto ni kakorakora butin te ang ae e bou inanon te auti.
  • Kakoaua bwa ana nikiraki bwaai, n aron te amwarake ao te bwainaoraki.
  • Mwakuri man am tabo ni maeka ngkana ko kona ni karaoia.

Inanon am tai n tiku n onoti, tai:

  • kitana am tabo ni maeka e ngae ngkana iai bukina (ma ti ngkana iai bukina aika a kariaiakaki n aron aika a oti inano)
  • otinako ni karekea te amwarake ke te bwainaoraki
  • ni ibuokanibwai ma tabeman n am auti — n aron te katotof, bwai n amwarake, kai ni irewi, ao taian taara
  • nako nakon aia tabo te botanaomata
  • kabongana te bao ni mwamwananga ibukia te botanaomata ke te taekitii ao kaa ake a kona ni ibuobuokaki ibukin te mwamwananga
  • butimwaia irua, ma ti ngkana aomata ake a tabe ma kuakuakim ke temanna n am auti.

Aikai bukina aika a kariaiakaki iai kitanan am tabo are ko kaokoroko ni maeka iai

Ko kona ni kitana am tabo ni maeka ngkana kona kabongana n taainako nangoan te ubu ngkana kona:

  • riboti ibukin, ao karaoan, taian ukeuke ao tutuo ibukin marurungim ake a kainnanoaki
  • karekea buokan maurim ke bwainaorakiam are e aki kona n taonaki taina nakon muin banen am tai n tiku ni kaonotiko
  • mwaing nakon te tabo n tiku ni kaonoti teuana ibukin kawakinan maiun te aomata temanna, ke ibukin te katantan 
  • kamarurung itinaniku n aonon te tabo are ko tiku iai – tai kabonganai bwaai ni kamarurung ake a kona ni ibuokanibwaiaki, n aron te tabo ni uaua n tebotebo
  • kawara am koraki are e kakaiaki n aoraki are e aki kantaningaki bwa e na maiu imuin banen am tai ni tiku ni kaonotiko 
  • nora rabwatan am koraki imwain te taunimate ngkana ko na aki kona n nora te rabwata imuin banen am tai n tiku ni kaonotiko.

2. Ririmwiaia ake a tia ni kaitibo ma ake iai te aoraki irouia

Tuangiia aomata bwa iai iroum te COVID-19

Tuangiia aomata ake ko maeka ma ngaiia, te tia katauraoa am tabo ni maeka, aomata ake ko a tia ni kabanea tabeua te tai ma ngaiia, ao tabeman riki ake ko a tia ni kaitibo ma ngaiia ae iai iroum te aoraki ae te COVID-19. 

Ko na kanga n tuangiia aomata ae iai iroum te aoraki ae te COVID-19 | covid19.health.nz (external link)

Kanoa te booma n te intanete ibukin te booma ibukin ririmwiaia ake a namakinaki n iai te aoraki irouia

Kanoa ana booma te Botaki ni Mwakuri ibukin Te Mauri ibukin ririmwiaia ake a namakinaki n iai te aoraki irouia ni kabongana te ware ae 6-mwaitina are e karokoaki n am tareboon man nambwa aika a kinaaki aika 2328 ke 2648. E na anaa 5 ke 10 te miniti ibukin kanoakina. 

Kabwanina kanoan te booma ibukin ririmwiaia ake a namakinaki n iai te aoraki irouia | Botaki ni Mwakuri ibukin Te Mauri (external link)

3. Kakaean te buotoka

Ngkana ko kainanoa te amwarake ke bwainaoraki

Ngkana ko kainanoa te amwarake ke bwaai riki tabeua ake a rangi ni kainanoaki inanon am tai ni kaokoroko, butiia kaain am utu ke raoraom bwa ana nikiria iroum. Ko kona naba n otani am bwai iaon te intanete ao ni baronga aron nikirakina n te aro are ana akea te kaitibo.

Ngkana ko kainanoa taeka ni ibuobuoki ibukin te marurung

Ngkana ko kainanoa te taeka ni ibuobuoki ibukin ae kona kanga ni bwainaorakia kanikina ke ngkana e rikirake kakaiakin kanikina ake iroum, tareboonia te Healthline. Ko kona naba ni bubuti ibukin te ibuobuoki iaon te raitaeka.

Ngkana ko kainnanoa buokam ibukin maurim

Kona bae ni kabooa boon am bwainaoraki. Ti kaungaia taan roko bwa ana kabooa kamanoakia ibukin te mwamwananga imwain te mwananga.

Ngkana ngkoe kaain Aotiteria ke te Tia Maeka ae Matoa ke ngkana ngkoe kaain Buritan, ao iai te aekaki ni boraraoi are kona kabanemwane n te mwaiti ni mwane are kaain Nutiran a kabanea naba ibukin aia bwainaoraki.

Am Embatii e na kona ni buokiko

Iangoa reitakim ma am Embatii, Matan te Aba ke te Ai Kamitin ngkana ko rin n te onaoraki ke ko kainanoa aia ibuobuoki.

Taian Embatii mai Abatera iaon Nutiran | Botaki ni Mwakuiri ibukin Reitaki ma Aban Tinaniku ao Iokinibwai (external link)

N tain te kanganga ae e karina

Ngkana ko kainanoa te onaoraki ni waekoa, tarebonia 111 ni waekoa. Tuangiia ae iai iroum te aoraki ae te COVID-19 ngkana ko taetae ma ngaiia. Aio e kona naba n reke ngkana ko ke temanna ae ko tabeakiina iai irouna:

  • te korakai ni ikeike
  • te maraki ni bwabwa ae e korakora
  • te tong ke te aki namakinaaba.

4. Katokakin am tai n tiku ni kaonotiko

Ko kona ni katoka am tai n tiku ni kaonotiko imwiin 7 te bong

Ngkana ko bon teimatoa naba n namakina te tuai marurung raoi, tiku n am tabo ni maeka inanon 24 te aoa ni karokoa akea kainikina iroum. 

Ko aki tangiria bwa kona tataninga te kaetieti bwa ko kona katoka am tai ni kaonotiko. 

Ko aki kainanoia bwa kona tuoaki - mwiin am tutuo e na kona ni kaotia ae iai manin te aoraki iroum ma tiaki nanona bwa ko kona ni kaewea te aoraki.

Ngkana ko a marurung

Imwiin are ko a marurung man te COVID-19 ao ko a kitana are ko kaonotiko n tiku, ao iai bwaai tabeua aika ko riai ni karaoi ao n tabeakini n am tai ni marurung.

Imwiin are ngkana e a tia n reke iroum te COVID-19

Imwain ae ko mwananga n okira mwengam ke ni mwananga ni karoko n tokin kawaim teuana

Tuoia ngkana ko kainanoia bwa kona anga mwiin am tutuo n te COVID-19 ae nakoraoi, ke te beeba ni kakoaua ni kamatoa ae ko a tia ni marurung imwain mwanangam. Ngkana ko a tibwa bon marurung naba man te COVID-19, ao am tutuo e kona ni kaotia ae e aki nakoraoi mwiin am am tutuo. 

Ngkana e raoiroi mwiin am tutuo

Ngkana e raoiroi mwiin am tutuo ma iai iroum kanikinaean te COVID-19, tiku ni mwengam, ao manga tutuo riki ni kabongana te RAT 48 te aoa imwiina. Ngkana e a rikirake kakaiakin kanikina iroum, tareboonia te Healthline iaon:

E kona n reke ae nakoraoi mwiin ana tutuo te aomata ae iai manin te COVID-19 irouna imwiin ana tutuo n te RAT. E kona n riki aio ibukina bwa e rangi ni karako mwaitin te manaoraki n te bwai n tutuo, ke ibukina bwa te tutuo e aki karaoaki raoi n etina.

Last updated: at